Welke rechten?

Met de komst van de General Data Protection Regulation krijgen mensen van wie persoonsgegevens worden verwerkt meer rechten. We zetten de belangrijkste rechten van de betrokken burgers op een rijtje.

Recht op transparante informatie en communicatie

De verwerkingsverantwoordelijke neemt passende maatregelen opdat de betrokkene de informatie in verband met de verwerking in een beknopte, transparante, begrijpelijke en gemakkelijk toegankelijke vorm ontvangt. Zeker indien de informatie specifiek voor een kind bestemd is.

De informatie wordt schriftelijk of via andere middelen verstrekt. Indien dit passend is, kan gebruik gemaakt worden van elektronische middelen. Indien de betrokkene daarom verzoekt, kan de informatie mondeling worden meegedeeld, op voorwaarde dat de identiteit van de betrokkene met andere middelen bewezen is. Het verstrekken van informatie en het eventueel treffen van maatregelen geschieden kosteloos, tenzij de verzoeken van een betrokkene kennelijk ongegrond of buitensporig zijn.

Wanneer persoonsgegevens van een betrokkene worden verzameld, verstrekt de verwerkingsverantwoordelijke de betrokkene bij de verkrijging van de persoonsgegevens al de volgende informatie:

• de identiteit en de contactgegevens van de verwerkingsverantwoordelijke en, in voorkomend geval, van de vertegenwoordiger van de verwerkingsverantwoordelijke;
• in voorkomend geval, de contactgegevens van de functionaris voor gegevensbescherming; 

• de verwerkingsdoeleinden waarvoor de persoonsgegevens zijn bestemd, alsook de rechtsgrond voor de verwerking;
• de gerechtvaardigde belangen van de verwerkingsverantwoordelijke of in voorkomend geval van een derde; 
• in voorkomend geval, de ontvangers of categorieën van ontvangers van de persoonsgegevens;
• in voorkomend geval, dat de verwerkingsverantwoordelijke het voornemen heeft de persoonsgegevens door te geven aan een derde land of een internationale organisatie.

Om een behoorlijke en transparante verwerking van persoonsgegevens te waarborgen, verstrekt de verwerkingsverantwoordelijke naast  bovenstaande informatie nog aanvullende informatie aan de betrokkene aangaande de rechten van de betrokkene, zoals:

• de periode gedurende welke de persoonsgegevens zullen worden opgeslagen, of indien dat niet mogelijk is, de criteria ter bepaling van die termijn;
• dat de betrokkene het recht heeft de verwerkingsverantwoordelijke te verzoeken om inzage van en rectificatie of wissing van de persoonsgegevens of beperking van de hem betreffende verwerking, alsmede het recht tegen de verwerking bezwaar te maken en het recht op gegevensoverdraagbaarheid; 
• dat de betrokkene het recht heeft de toestemming te allen tijde in te trekken, zonder dat dit afbreuk doet aan de rechtmatigheid van de verwerking op basis van de toestemming vóór de intrekking daarvan;

• dat de betrokkene het recht heeft klacht in te dienen bij een toezichthoudende autoriteit;
• of de verstrekking van persoonsgegevens een wettelijke of contractuele verplichting is dan wel een noodzakelijke voorwaarde om een overeenkomst te sluiten, en of de betrokkene verplicht is de persoonsgegevens te verstrekken en wat de mogelijke gevolgen zijn wanneer deze gegevens niet worden verstrekt;
• het bestaan van geautomatiseerde besluitvorming, met inbegrip van profilering en in voorkomend geval nuttige informatie over de onderliggende logica, alsmede het belang en de verwachte gevolgen van die verwerking voor de betrokkene.

Wanneer de verwerkingsverantwoordelijke voornemens is de persoonsgegevens verder te verwerken voor een ander doel dan dat waarvoor de persoonsgegevens zijn verzameld, verstrekt de verwerkingsverantwoordelijke de betrokkene vóór die verdere verwerking informatie over dat andere doel.

Recht op inzage

Burgers van wie persoonsgegevens worden verwerkt hebben het recht om die gegevens in te zien. Zij beschikken over het recht om van de verwerkingsverantwoordelijke uitsluitsel te verkrijgen over het al dan niet verwerken van de betreffende persoonsgegevens.

Een organisatie moet duidelijk maken waarom gegevens worden verwerkt, om welke soorten persoonsgegevens het gaat en aan welke organisaties persoonsgegevens eventueel worden doorgegeven. Ook moet duidelijk zijn voor welke termijn de persoonsgegevens worden bewaard. De verwerkingsverantwoordelijke verstrekt de betrokkene om die reden een kopie van de persoonsgegevens die worden verwerkt.

Recht op rectificatie en aanvulling

Betrokkenen hebben het recht om onjuiste persoonsgegevens die een organisatie verwerkt, te wijzigen. Met inachtneming van de doeleinden van de verwerking heeft de betrokkene te allen tijde het recht vervollediging van onvolledige persoonsgegevens te verkrijgen, onder meer door een aanvullende verklaring te verstrekken.

Het recht op beperking van de verwerking

Het recht op beperking van de verwerking is het recht om minder gegevens te laten verwerken. Indien onjuiste gegevens werden verwerkt, mogen deze gegevens niet gebruikt worden zolang ze niet juist zijn.

Een ander geval dat het recht op beperking van verwerking kan rechtvaardigen, betreft de situatie waarin mensen bezwaar maken tegen het verwerken van hun persoonsgegevens. Dan zal de organisatie daarmee moeten stoppen, tenzij de organisatie dwingende gerechtvaardigde gronden kan aanvoeren die zwaarder wegen dan de belangen en rechten van de betrokkenen.

Tot slot wanneer de verwerkingsverantwoordelijke de persoonsgegevens niet meer nodig heeft voor de verwerkingsdoeleinden, maar de betrokkene deze wel nodig heeft voor de instelling, uitoefening of onderbouwing van een rechtsvordering, kan de verwerkingsverantwoordelijke deze rechtsgrond inroepen.

Organisaties moeten betrokkenen informeren over het recht op bezwaar.

Het recht op overdraagbaarheid van gegevens

Het recht op overdraagbaarheid van gegevens  is het recht om digitale persoonsgegevens over te dragen. Mensen moeten de persoonsgegevens kunnen ontvangen die een organisatie van hen heeft. Organisaties moeten alle persoonsgegevens beschikbaar stellen die betrokkenen hebben gegeven. Zij kunnen die gegevens doorsturen naar een andere organisatie die eenzelfde soort dienst biedt, zonder daarbij verhinderd te worden. Ze kunnen een organisatie ook vragen de gegevens rechtstreeks door te sturen naar een andere organisatie. Zogenaamde afgeleide gegevens, zoals gegevens die de organisatie zelf heeft gegenereerd door bijvoorbeeld dataanalyse, hoeven niet te worden verstrekt.

Het recht op vergetelheid

Het recht op vergetelheid betreft het recht van betrokkenen om vergeten te worden. Organisaties moeten in een aantal gevallen persoonsgegevens wissen als een betrokkene daarom vraagt. Deze wissing dient te gebeuren zonder onredelijke vertraging. Zo moeten gegevens gewist worden:

• als de organisatie de persoonsgegevens niet meer nodig heeft;
• als de betrokken persoon zijn toestemming voor verwerking intrekt of bezwaar maakt;
• als een organisatie de gegevens onrechtmatig verwerkt;
• de persoonsgegevens moeten worden gewist om te voldoen aan een wettelijke bepaling.
  

Het recht op vergetelheid geldt ook voor back-upbestanden.

Recht van bezwaar

De betrokkene heeft te allen tijde het recht om bezwaar te maken tegen de verwerking van zijn persoonsgegevens. De redenen die hij hiervoor aanvoert zijn irrelevant.

De verwerkingsverantwoordelijke staakt de verwerking van de persoonsgegevens, tenzij hij dwingende gerechtvaardigde gronden voor de verwerking aanvoert die zwaarder wegen dan de belangen, rechten en vrijheden van de betrokkene.

Wanneer persoonsgegevens ten behoeve van direct marketing worden verwerkt, heeft de betrokkene te allen tijde het recht bezwaar te maken tegen de verwerking van de betreffende persoonsgegevens voor dergelijke marketing, met inbegrip van profilering die betrekking heeft op direct marketing. De persoonsgegevens mogen dan niet meer voor deze doeleinden worden verwerkt.

Het recht op menselijke tussenkomst met betrekking tot geautomatiseerde besluitvorming en profilering

De betrokkene heeft het recht niet te worden onderworpen aan een uitsluitend op geautomatiseerde verwerking, (waaronder profilering), gebaseerd besluit waaraan voor hem rechtsgevolgen zijn verbonden of dat hem anderszins in aanmerkelijke mate treft. Met andere woorden zij hebben het recht op een menselijke blik bij besluiten die over hen gaan. Bijvoorbeeld in het geval van een geautomatiseerd besluit bij online sollicitaties of bij de afhandeling van een dossier.

Het recht om niet te worden onderworpen aan een uitsluitend geautomatiseerde besluitvorming geldt niet voor een besluit die:

• noodzakelijk is voor de totstandkoming of de uitvoering van een overeenkomst tussen de betrokkene en een verwerkingsverantwoordelijke;
• is toegestaan bij een Unierechtelijke of lidstaatrechtelijke bepaling die op de verwerkingsverantwoordelijke van toepassing is en die ook voorziet in passende maatregelen ter bescherming van de rechten en vrijheden en gerechtvaardigde belangen van de betrokkene; of
• berust op de uitdrukkelijke toestemming van de betrokkene.

In de gevallen van a) en c) voorziet de verwerkingsverantwoordelijke ten minste het recht op menselijke tussenkomst van de verwerkingsverantwoordelijke, het recht om zijn standpunt kenbaar te maken en het recht om het besluit aan te vechten.