Begrip fusie
Een fusie is een herstructurering waarin een of meer bestaande vennootschappen volledig opgaan in een andere (al dan niet reeds bestaande) vennootschap. Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (hierna: WVV) bevat een zeer uitgebreide regeling inzake fusies en onderscheidt twee vormen van fusie: de fusie door overneming en de fusie door oprichting.
Fusie door overneming
Artikel 12:2 WVV definieert een fusie door overneming als volgt: “de rechtshandeling waarbij het gehele vermogen van één of meer vennootschappen, zowel de rechten als de verplichtingen, als gevolg van ontbinding zonder vereffening op een andere vennootschap overgaat tegen uitreiking van aandelen in de verkrijgende vennootschap aan de vennoten of aandeelhouders van de ontbonden vennootschap of vennootschappen, eventueel met een opleg in geld die niet meer mag bedragen dan een tiende van de nominale waarde of, bij gebrek aan een nominale waarde, van de fractiewaarde van de uitgereikte aandelen”.
Fusie door oprichting
Daarnaast geeft artikel 12:3 WVV een omschrijving van een fusie door oprichting van een nieuwe vennootschap: “als de rechtshandeling waarbij het gehele vermogen van verscheidene vennootschappen, zowel de rechten als de verplichtingen, als gevolg van ontbinding zonder vereffening op een nieuwe door hen opgerichte vennootschap overgaat tegen uitreiking van aandelen in de nieuwe vennootschap aan de vennoten of aandeelhouders van de ontbonden vennootschappen, eventueel met een opleg in geld die niet meer mag bedragen dan een tiende van de nominale waarde of, bij gebrek aan een nominale waarde, van de fractiewaarde van de uitgereikte aandelen”.
Bij een fusie door oprichting brengen vennootschap A en vennootschap B hun vermogens in een nieuwe vennootschap C in. Vennootschap C geeft aandelen uit aan de aandeelhouders van vennootschappen A en B. Vennootschappen A en B worden ontbonden zonder vereffening.
In de praktijk is vooral de fusie binnen een groep van vennootschappen een standaard verrichting geworden. Fusie is dé manier bij uitstek om een groepsstructuur te vereenvoudigen omdat het een heel efficiënte, en fiscaalvriendelijke manier is om bepaalde vennootschappen uit een groep te halen. Fusies in een groep vinden dus heel vaak plaats omwille van kostenbeheersing, door een vennootschap te vereffenen en dus weg te halen uit de structuur. Er kunnen ook fusies plaatsvinden tussen onafhankelijke partijen maar die zijn in de praktijk eerder zeldzaam. Men zal in die context eerder geneigd zijn om te kiezen voor een aandelenovername.
De met fusie of splitsing gelijkgestelde verrichting
Verschillende transacties worden gelijkgesteld met een fusie of een splitsing. Het WVV distingeert drie verschillende transacties die met een fusie of splitsing worden gelijkgesteld: de geruisloze fusie, de geruisloze splitsing en de partiële splitsing.
Geruisloze fusie
De geruisloze fusie of stille fusie wordt met een fusie door overneming gelijkgesteld door artikel 12:7 WVV.
Een geruisloze fusie betreft de rechtshandeling waarbij het gehele vermogen van één of meer vennootschappen, zowel de rechten als de verplichtingen, als gevolg van ontbinding zonder vereffening overgaat op een andere vennootschap, wanneer al hun aandelen en andere stemrechtverlenende effecten in handen zijn (i) ofwel van die andere vennootschap, ofwel van tussenpersonen van die vennootschap, (ii) ofwel van die tussenpersonen en van die vennootschap.
Deze techniek komt relatief veel voor in het kader van een groepskuis. Het is de facto een moeder-dochter fusie waarbij de moedervennootschap de dochtervennootschap overneemt.
Geruisloze splitsing
In tegenstelling tot de geruisloze fusie was de geruisloze splitsing (met splitsing gelijkgestelde verrichting) nog niet verankerd in het oude W.Venn. Met de invoering van het WVV wordt de geruisloze splitsing wettelijk erkend in artikel 12:8, 2° WVV.
Deze bepaling stelt gelijk aan een splitsing: “de rechtshandeling waarbij een deel van het vermogen van een vennootschap, zowel de rechten als de verplichtingen, zonder ontbinding overgaat op een andere vennootschap die reeds al haar aandelen en andere stemrechtverlenende effecten bezit”.
Ook hier gaat het over een situatie waarbij een dochtervennootschap een deel van haar vermogen afsplitst ten voordele van haar moedervennootschap die alle aandelen bezit in deze dochtervennootschap. Deze verrichting is met andere woorden vooral gericht op intragroepsherstructureringen.
De regels van een gewone splitsing dienen onverkort te worden toegepast op de geruisloze splitsing in zoverre zij met de kenmerken van deze laatste verenigbaar zijn. Er dienen geen nieuwe aandelen te worden uitgereikt aangezien de moedervennootschap reeds aandeelhouder is van alle aandelen van de dochtervennootschap.
Partiële splitsing
Vóór de totstandkoming van het WVV werd het bestaan van de partiële splitsing afgeleid uit artikel 677 W.Venn.
Het WVV geeft thans een ruime definitie van het begrip partiële splitsing. Voortaan kenmerkt de partiële splitsing zich als de rechtshandeling waarbij een deel van het vermogen van een vennootschap, zowel de rechten als de verplichtingen, zonder ontbinding op één of meer bestaande vennootschappen of door haar opgerichte vennootschappen overgaat tegen uitreiking aan de vennoten of aandeelhouders van de overdragende vennootschap, van aandelen in de verkrijgende vennootschap of vennootschappen, eventueel met een opleg in geld die niet meer mag bedragen dan een tiende van de nominale waarde of, bij gebrek aan een nominale waarde, van de fractiewaarde van de uitgereikte aandelen.
Maken we abstractie van deze definitie dan vinden we de volgende essentiële karakteristieken terug van de partiële splitsing:
Partiële splitsingen komen in de praktijk regelmatig voor. De keuze voor een partiële splitsing kan op verschillende gronden steunen:
Aangezien bovenstaande verrichtingen door het WVV met een fusie of splitsing worden gelijkgesteld, zal de procedure van respectievelijk een fusie dan wel van een splitsing moeten worden gevolgd zoals eerder uiteengezet.
