Verduidelijking van het verbod op het gebruik van een gsm achter het stuur: ook enkel vasthouden mag niet!
De Wegcode voorziet in art. 8.4 over het gebruik van een gsm door de autobestuurder het volgende:
“Behalve wanneer zijn voertuig stilstaat of geparkeerd is, mag de bestuurder geen gebruik maken van een draagbare telefoon die hij in de hand houdt.”
Aangezien de verschillende elementen van dit verbod niet verder worden omschreven in de wetsbepaling, liet deze bepaling jammer genoeg nog wat ruimte voor creativiteit aan bestuurders om het verbod te omzeilen.
Ten eerste wat betreft het element ‘stilstaand of geparkeerd’.
Deze omschrijving zou bij bestuurders wel eens het idee kunnen wekken dat men in de file, wanneer men dus stilstaat, de gsm mag gebruiken.
Een arrest van het Hof van Cassatie van 5 april 2005 weerlegt dit idee echter. De begrippen ‘stilstaan en parkeren’ moeten volgens het Hof worden geïnterpreteerd volgens de wetsbepalingen 2.22, 2.23, 23 en 24 van de Wegcode. Ze hebben dus een specifieke betekenis.
Uit de samenlezing van deze wetsbepalingen volgt dat een voertuig dat stilstaat in de file niet valt onder het begrip ‘stilstaand voertuig’ in de zin van de Wegcode. Een autobestuurder die in de file zijn gsm gebruikt maakt zich dus wel degelijk schuldig aan een overtreding van art. 8.4.
Ten tweede wat betreft het element ‘gebruik maken van een gsm die men in de hand houdt’.
Ook deze omschrijving had tussenkomst van het Hof van Cassatie nodig om de exacte interpretatie ervan te verduidelijken.
Een bestuurder die achter het stuur zijn gsm vasthield, werd veroordeeld op basis van art. 8.4. Hij tekende uiteindelijk cassatie aan omdat volgens hem niet werd vastgesteld dat hij zijn gsm effectief aan het gebruiken was achter het stuur.
Het Hof van Cassatie oordeelde hierover in een arrest van 14 januari 2020:
“De regelgever heeft het begrip ‘gebruik maken van een draagbare telefoon die in de hand wordt gehouden’ niet nader gedefinieerd. Dit begrip moet bijgevolg in zijn normale betekenis worden uitgelegd. In zijn normale betekenis houdt dit in dat dit gebruik niet wordt beperkt tot een welomschreven handeling, zoals bellen of sms’en, en dat het in de hand houden door de bestuurder van een draagbaar telefoontoestel tijdens het rijden impliceert dat dit toestel wordt gebruikt.”
Het loutere feit dat men de gsm achter het stuur vasthoudt, impliceert dus volgens het Hof dat men de gsm gebruikt, waardoor men 8.4 overtreedt. Het Hof oordeelt immers dat nergens uit de wetsbepaling blijkt dat met de vermelding ‘gebruik’ een welbepaalde handeling werd omschreven.
Met dit arrest wordt ‘vasthouden’ dus gelijk gesteld aan ‘gebruiken’.
Rest de vraag: wat als men de gsm wel gebruikt, maar niet vasthoudt?
Hierover ontstond wat ophef naar aanleiding van een uitspraak van de Politierechtbank te Veurne die op 21 maart 2016 een vrouw vrijsprak die achter het stuur aan het bellen was, waarbij zij haar gsm tussen haar hoofd en schouders had gekneld en dus beide handen op het stuur had. Een ongenuanceerde lezing van dit vonnis leidde tot het idee dat men strafrechtelijke vervolging kon omzeilen door op deze manier te bellen. Dit is echter niet het geval.
Aangezien de vrouw in kwestie de gsm wel gebruikte, maar niet in de hand had, was een vervolging op basis van art. 8.4 niet mogelijk. De vrouw werd daarom vervolgd op basis van art. 8.3 van de Wegcode. Dit artikel stelt dat:
“Elke bestuurder moet in staat zijn te sturen, en de vereiste lichaamsgeschiktheid en de nodige kennis en rijvaardigheid bezitten.”
Daar waar het voor toepassing van art. 8.4 voldoende is dat wordt vastgesteld dat men de gsm in de hand heeft, is voor toepassing van art. 8.3 een beoordeling van het concrete rijgedrag van de bestuurder vereist.
De vrouw in kwestie werd vrijgesproken, omdat uit het strafdossier niet bleek dat zij door te bellen, doch met beide handen op het stuur, niet in staat zou zijn geweest om te sturen of niet de lichaamsgeschiktheid en nodige kennis en rijvaardigheid bezat om te sturen.
De rechter zal dus steeds een diepgaande analyse moeten maken van hoe de gsm werd ‘gebruikt’ en welke invloed dit al dan niet had op het rijgedrag.
Samengevat:
Los van de mogelijkheid om strafrechtelijk vervolgd te worden, hoeft het uiteraard geen betoog dat het vasthouden of gebruiken van een gsm op welke wijze dan ook tijdens het rijden simpelweg geen goed idee is.
Wanneer een strafrechtelijke vervolging zich voordoet, weet dan dat u hoogstwaarschijnlijk beroep zal kunnen doen op uw rechtsbijstandsverzekering om de kosten van verdediging door een advocaat te dekken.
